ზოგადად, ხელოვნებას ქართველი ხალხის ცხოვრებაში უძველესი დროიდან მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა. განსაკუთრებით მუსიკას და ცეკვას.
საცეკვაო კულტურა გავრცელებული იყო ჯერ კიდევ უძველეს ქართულ ტომებს შორის. მრავალი საუკუნის განმავლობაში საქართველოს არ აკლდა მტრის შემოსევები , თუმცა იგი მაინც ყოველთვის ინარჩუნებდა საკუთარ ენას, დამწერლობას, სარწმუნოებას და თვითმყოფად საცეკვაო კულტურას. ქართული ხალხური ცეკვებისთვის დამახასიათებელია ჯანრობრივი მრავალფეროვნება და ორიგინალურობა. ეს ტრადიცია შემდგომ ტრადიციად ქცეული გადაეცემოდა თაობიდან თაობას.ქართულ ხალხურ ცეკვებს მრავალი საუკუნის ისტორია აქვთ. ქართული ხალხური ცეკვების წინამორბედი იყო სამონადირეო ცეკვა, ეს ჩვენამდე მოღწეული არქეოლოგიური და ლიტერატურული ძეგლებით დასტურდება. სამონადირეო ცეკვა იყო მთვარის ღმერთის “შუშპას” საპატივცემულოდ შესრულებული რიტუალური ფერხული. უძველესი ფერხულის რიტუალური ხასიათის მატარებლობას პირველ რიგში ხაზს უსვამს თრიალეთის გათხრების დროს აღმოჩენილი ვერცხლის ფიალის გამოხახულება.ფიალაზე მონადირეთა ფერხულია გამოსახული, რომელიც ზოგიერთი მეცნიერის აზრით, სვანური ნადირობის ღვთაების - დალისადმია მიძღვნილი.სვანეთში დღემდეა შემორჩენილი: “ სამონადირეო ფერხული” , “ ლემჩილი”, “ბეთქილის ფერხული” და სხვა. დროთა განმავლობაში პირველი იყო “ხორუმი”.
ნაყოფიერების ღმერთის ტაძართან იმართებოდა ქალთა რიტუალური ცეკვები ამაზე მიუთითებს ბაგინეთის გათხრების დროს აღმოჩენილ ძვლის ფირფიტაზე გამოსახული მოცეკვავე ქალის ფიგურა. ( ძვ.წ. VI ს.)
მიწათმოქმედებისა და მეცხოველეობის განვითარებასთან ერთად ყალიბდებოდა ახალი ადათ-წესები რომელიც ასახულია მაგიური ხასიათის რიტუალურ ცეკვებში: “მელია-ტელეფია”,“ფერხულ-ოსხეპუე”,“ორსართულიანი”, “ფერხული”,(“ზემყრელო”, “აბარბარე”, “მირმიქელა” და სხვა). აგრარული შინაარსის მასკარადი “ბერიკაობა”, “მფერხაობის დგე” და სხვა. ბუნების მწარმოებელი ძალებისა და მათთან დაკავშირებულ შრომით პროცესებს ეძღვნება.
მასობრივ ცეკვებთან ერთად ყოველთვის არსებობდა წყვილთა ცეკვებიც. წყვილთა ცეკვის განვითარებისთვის ნიადაგს ქმნიდა სინთეზური თეატრალური სანახაობა “სახიობა”, რომელიც წარმართების დღესასწაულებზე წამყვანი ელემენტი იყო.
წყარო 2: შემოქმედებითი ჟურნალი - “ბავშვთა ქორეოგრაფიული ანსამბლი იმედი”(გვ.3)
No comments:
Post a Comment